[vc_row][vc_column][vc_column_text]
کار تیمی موثر در دنیای امروز ضروری است، اما اگر تجربه ای از مدیریت عضویت در تیمها داشه باشید، میدانید که نمیتوان از یک تیم جدید انتظار داشت از همان ابتدا عملکردی استثنایی داشته باشد. تشکیل تیم به زمان نیاز دارد و معمولا از مراحلی پیروی می کند که به آسانی قابل تشخیص است. از گرد هم آمدن گروهی از افراد (غریبه) شروع و تا شکل گیری یک تیم متحد و با هدفی مشترک پیش می رود. چه تیم شما یک گروه کاری موقت باشد یا یک تیم دائمی که به تازگی تشکیل شده، با شناخت این مراحل قادر خواهید بود به تیم کمک کنید تا با سرعت بیشتری به تیمی کارامد و موثر تبدیل شود.
نظریه تاکمن[1]
بروس تاکمن روانشناس، نخستین بار توصیف ” شکل گیری، تنش، هنجارسازی، و بلوغ ” را در سال 1965 مطرح کرد. و از آن برای تشریح مسیرحرکت تیم به سوی کارآمدی استفاده کرد. بعدها او مرحله پنجم را افزود و آن را ” خاتمه” نامید.
مرحله اول – شکل گیری[2]
تیمها ابتدا مرحله “شکل گیری” را طی می کنند که در آن اعضا مثبت و مودب هستند. برخی اعضا مضطرب هستند، که هنوز مشخص نیست که تیم دقیقا چه کاری انجام خواهد داد و نقشها و مسئولیتهای اعضای دیگر کمتر معلوم هستند. بعضی هم فقط درباره وظایف پیش رو هیجان زده هستند. شما به عنوان رهبر نقش مهمی در این مرحله ایفا می کنید. این مرحله معمولأ نسبتا کوتاه است و ممکن است تنها درحد معرفی افراد به یکدیگر طول بکشد. در این مرحله ممکن است بحثهایی درباره روش کار تیم پیش آید، که می تواند برای سایر اعضا که فقط می خواهند وظیفه تیمی را انجام دهند، خسته کننده باشد.
در پایان این مرحله افراد شروع میکنند به تفکر بیشتر درباره کشف اهداف تیم و میخواهند بدانند که نتیجه گرد هم آمدن این گروه چه خواهد بود.
مرحله دوم – تنش[3]
در این مرحله اعضا برای کسب قدرت، نفوذ و اعتبار بیشتر رقابت میکنند. ممکن است به عنوان رهبر تیم احساس کنید توانایی و اقتدار شما به چالش کشیده میشود اما در واقع در این مرحله گروه در حال عبور از یک دوره مهم پیشرفت است. در این مرحله روشهای کار تعریف می شوند و به عنوان رهبر، باید بدانید که برخی اعضا ممکن است از مقدار کاری که باید انجام شود احساس دستپاچگی کنند، یا با رویکرد اتخاذ شده راحت نباشند. برخی ممکن است با سؤال درباره میزان ارزش هدف تیم، و با مقاومت در مقابل پذیرش وظایف، واکنش نشان دهند. این مرحله ای است که بسیاری از تیمه
ا شکست میخورند و حتی کسانی که بر انجام کار تمرکز کرده اند ممکن است احساس کنند که در یک ترن هوایی احساسی قرار دارند، چرا که آنها کار را انجام میدهند در حالی که از پشتیبانی فرآیندها یا روابط با همکارانشان بی بهره اند. گاهی در این مرحله برخی افراد فعال بی سروصدا کنار میروند.
مرحله سوم – هنجارسازی[4]
به تدریج، تیم با ایجاد سلسله مراتب وارد مرحله “هنجارسازی” می شود. اعضای تیم به توانایی شما بعنوان رهبر احترام میگذارند، و سایرین در حوزه های خاصی رهبری نشان می دهند. اکنون که اعضای تیم یکدیگر را بهتر می شناسند، می توانند بهتر بایکدیگر ارتباط برقرار کرده، و قادر به کمک خواستن از یکدیگر و ارائه انتقاد سازنده هستند. تیم تعهد بیشتری به هدف نشان می دهد، و به تدریج پیشرفت خوبی را بسوی هدف خواهید دید.
در این مرحله روحیه تیمی واقعی شروع به ظهور میکند. برخی اعضا اعتقاد دارند بهتر است در این مرحله از افزودن اعضای جدید به گروه اجتناب شود. چون اعضای اصلی آنها را به چشم بیگانه خواهند دید و ممکن است تیم حداقل به طور موقت به مرحله تنش برگردد.
اغلب همپوشانی زیادی بین مرحله تنش و هنجارسازی وجود دارد. هنگامی که وظایف جدید مطرح می شود، تیم ممکن است به رفتارهای مرحله تنش بازگردد، اما کم کم از بین خواهد رفت.
مرحله چهارم – بلوغ[5]
وقتی که تیم به مرحله “بلوغ” می رسد، کار سرسختانه و پرتلاش افراد مستقیماً منجر به پیشرفت در جهت چشم انداز مشترک تیم می شود، که با ساختارها و فرایندهای تعیین شده حمایت می گردند. هر یک از اعضای تیم ممکن است بدون اثرگذاری بر این فرهنگ بلوغ به تیم بپیوندند یا آنرا ترک کنند.
شما بعنوان رهبر می توانید بیشتر کار را به افراد محول کنید و یا می توانید روی پیشرفت اعضای تیم متمرکز شوید. خود را عضوی از تیم دیدن در این مرحله درمقایسه با مراحل قبل “آسان” به نظر می رسد.
گروه در این مرحله احساس رفاقت دارند، بحثها زنده و بانشاط ، دوستانه و کارامد هستند زیرا اعضای گروه اکنون یکدیگر را آنقدر خوب می شناسند که به صورت اختصاری صحبت میکنند. علاوه براین، اعضای تیم انرژی شان را بر دستیابی به اهداف گروه متمرکز میکنند. انرژی رقابتی افراد دیگر روی مسائل داخلی، مانند تلاش برای اعمال قدرت در حضور همکاران، متمرکز نمیشود. بلکه، به رقابت به عنوان یک نیروی محرک خارجی نگاه میشود. طرفداران واقعی در بیرون هستند و تیم در تعقیب پیروزی متحد میشود.
مشخص است که گروه در این مرحله به اوج بهره وری خود خواهد رسید. هرچند، تنها درصورتی میتوان به این مرحله رسید که گروه از ابتدای مراحل قبل به درستی مدیریت شده باشد.
مرحله پنجم – خاتمه[6]
تیم های پروژه ای تنها برای مدت ثابتی وجود دارند، و حتی تیم های دائمی نیز ممکن است بخاطر بازسازی سازمانی منحل شوند. دغدغه شما بعنوان رهبر تیم، هم برای هدف تیم و هم برای اعضای تیم است. فروپاشی یک تیم می تواند برای تمام علاقمندان به تیم تنش زا باشد و مرحله “خاتمه” در رسیدن به هدف تیم و اهداف شخصی افراد مهم است.
فروپاشی تیم می تواند برای آن دسته از اعضای تیم که کار روتین را دوست دارند یا کسانی که روابط کاری نزدیکی با اعضای دیگر تیم ایجاد کرده اند دشوار باشد، بویژه اگر نقشها یا حتی شغل های آینده شان نامعلوم باشد.
استفاده از این ابزار
بعنوان یک رهبر تیم، هدف شما کمک به تیم در دستیابی سریع به عملکرد بالا و حفظ آن است. برای انجام این کار، باید در هر یک از مراحل فوق رویکردخود را تغییر دهید. مراحل ذیل کمک خواهد کرد که اطمینان حاصل کنید در زمان صحیح کار درستی انجام می دهید.
- با توجه به شرح هر مرحله که در بالا ذکر شد، مشخص کنید که تیم در کدام مرحله پیشرفت است.
- حالا بررسی کنید چه کارهایی لازم است برای حرکت بسوی مرحله بلوغ انجام شود، و چه کارهایی میتوانید انجام دهید تا تیم در این راه عملکردی موثر داشته باشد. جدول زیر به شما کمک میکند در هر مرحله نقش خود را به درستی درک و درباره نحوه هدایت تیم به جلو فکر کنید
- بازبینی های منظمی را برنامه ریزی کنید تا ببینید تیم شما در کجا قرار دارد، و رفتار و شیوه رهبری خود را متناسب با آن مرحله تنظیم کنید.
| مرحله | فعالیت |
|---|---|
| شکل گیری | اگر اعضای تیم جدید هستند، برنامه هایی برای ملاقات و آشنایی آنها ترتیب دهید. تیم را هدایت کنید و اهداف را به وضوح تعییر کنید. روشی خوب برای انجام این کار تهیه منشور تیمی است. |
| در این مرحله اطمینان حاصل کنید که با توضیح نقش افراد و اینکه مهارتهای آنها چگونه میتواند به هدف تیم کمک کنند بفهمند که برای چه کاری در تیم هستند. | |
| تنش | فرایندها و ساختارها را تعیین کنید، و سعی کنید تعارضات را از بین ببرید و روابط خوبی بین اعضای تیم ایجاد کنید. |
| شاید یک تسهیلگر بتواند به شما کمک کند. | |
| برای افراد حمایت و پشتیبانی فراهم کنید، به ویژه از اعضایی که ضعیفتر هستند و از امنیت کمتری برخوردارند. | |
| به یاد داشته باشید که در این مرحله به ندرت راه حل های عالی تولید میشوند. | |
| در مواجهه با چالشهای پیش روی رهبری یا هدف تیم، مثبت، قاطع و محکم بمانید. شاید بهتر باشد الگوی شکل گیری تیم را توضیح دهید تا افراد هم درک کنند که چرا تعارض ها رخ می دهند و بدانند که کارها در آینده بهتر خواهند شد. | |
| تمرینهای جرأت مندی در این مرحله به شما و اعضا کمک خواهند کرد. مهارتهای مدیریت تعارض را نیز مدنظر داشته باشید. | |
| هنجارسازی | به تیم در پذیرش مسئولیت برای پیشرفت بسوی هدف کمک کنید. زمان خوبی برای سازماندهی یک رویداد اجتماعی یا جشن برای تیم است. در این مرحله بهره وری شروع میشود و نیاز به زمان برای بسترسازی روشهای کار دارید. |
| بلوغ | دراین مرحله تیم تا حد زیادی خودش را به طور کارآمد اداره خواهد کرد و میتوانید وظایف جدیدی را محول کنید. تفویض اختیار را به طور اصولی انجام دهید. وقتی که تیم به عملکرد بالا دست یافت، باید تا جای ممکن بر اهداف و حوزه های دیگر کاری تیم تمرکز کنید. |
| خاتمه | وقتی که تیم منحل می شود، برای تجلیل از دستاوردها وقت بگذارید. از آنجایی کهاحتمالا با برخی از افراد تیم دوباره کار خواهید کرد، اگر افراد تجارب گذشته را مثبت ببینند خیلی آسانتر خواهد بود. |
راهکار 1
اطمینان یابید که در مرحله برنامه ریزی، زمان کافی برای آموزش اعضای تیم درباره مراحل کارتیمی اختصاص میدهید.
راهکار 2
درباره مقدار پیشرفت مورد انتظار به سوی هدف و همچنین زمان آن فکر کنید، حرکت بسوی آن را ارزیابی کنید. بخاطر داشته باشید که قبل از اینکه تیم “بلوغ ” را شروع کند باید مراحل “شکل گیری، تنش، و هنجارسازی” را طی کند و اینکه ممکن است پیشرفت زیادی درطول این زمان وجود نداشته باشد. اگر می خواهید اعضای تیم احساس کنند که کاری که انجام می دهند ارزشمند است، اطلاع رسانی درباره نحوه و میزان پیشرفت تیم بسوی اهداف تعیین شده بسیار مهم است. بدون چنین اهدافی، ممکن است احساس کنند که فعالیتشان بیهوده است.
راهکار 3
همه تیمها به این طریق فعالیت نخواهند کرد، هرچند بسیاری هم چنین خواهند کرد – از این رویکرد استفاده کنید، اما سعی نکنید شرایط را به زور با آن تطبیق دهید. و اطمینان یابید که افراد از شناخت مرحله تنش به عنوان مجوزی برای اعمال رفتار نامناسب استفاده نمیکنند.
[1] Bruce Tuckman
[2] Forming
[3] Storming
[4] Norming
[5] Performing
[6] Adjourning
سایر مطالب مرتبط:[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_masonry_grid post_type=”post” max_items=”10″ order=”ASC” item=”basicGrid_NoAnimation” grid_id=”vc_gid:1518289106525-2b767a21-1739-6″ taxonomies=”1031, 1271, 1006, 996, 1000, 1030, 1008, 1007, 1001, 1272, 1280, 997, 1270, 1029, 998, 1049, 1016, 1005″][/vc_column][/vc_row]