[vc_row][vc_column][vc_column_text]دکتر فیلیپ زیمباردو در این سخنرانی TED درباره روانشناسی فساد از کتاب خود با نام اثر لوسیفر مرز بین خیر و شر را چنین توصیف می کند:
اثر لوسیفر
حتماً شرح داستان دکتر جکیل و مستر هاید را شنیده اید. همیشه این سوال برای من وجود داشت آیا این صرفاً یک داستان و افسانه است؟ چه چیزی باعث میشود که انسان ها تبدیل به موجودات شروری بشوند؟ مرز بین خیر و شر کجاست؟ آیا انسان ها محکوم هستند که موجودات فاسدی باشند یا آنهایی که در طرف خوب ماجرا هستند همیشه خوب باقی می مانند؟ می‌دانستم که خط فاصل بین خیر و شر تغییرپذیر است. بله انسان های خوب ممکن است به راحتی از این خط عبور کنند و حتی در شرایط خوب ممکن است انسانهای شرور متحول بشوند.
می خواهم با این تصویر از هنرمند هلندی به نام اشر شروع کنم.
اگر به این تصویر نگاه کنید و بر روی بخش های سفید آن تمرکز کنید دنیایی از فرشته ها را خواهید دید. اما بیایید عمیق تر نگاه کنیم خواهید دید که بعد از چند ثانیه شیطان ها ظاهر می شوند. در این تصویر پیام این نهفته است. دنیای ما پر است از خیر و شر. آنچه که در فلسفه ین و یانگ به آن اشاره شده است نیکوکاری و ستمکاری دور روی موجودیت بشر هستند.
حتماً شنیده اید که لوسیفر فرشته محبوب خداوند بود کلمه لوسیفر به معنای “نور” و “ستاره صبحگاهی” است. سپس او نافرمانی کرد. خداوند میکائیل را فرستاد تا او را از بهشت اخراج کند. پس از آن او تبدیل به شیطان یا ابلیس شد و سلطه رفتار شر در عالم آغاز شد.
آنچه که لوسیفر را تبدیل به شیطان کرد شرایط بود. انسانها ذاتاً شرور نیستند بلکه شرور می شوند شرارت نتیجه ممارست در اعمال قدرت است. فساد نتیجه سوء استفاده از قدرت است. قدرت باعث می شود به انسان های دیگر آسیب بزنیم از نظر جسمی و روانشناختی عقاید دیگران را تخریب کنیم و مرتکب جرم و شرارت شویم.
اینها نکات کلیدی هستند:
- سوء استفاده از قدرت
- سوء نیت
- آزار روانشناختی
- آسیب جسمانی
- تخریب
- ارتکاب جرم علیه انسانیت
فساد سیستماتیک
چند سال قبل خبری شنیدم که حتما شما هم شنیدید و همه ما را شوکه کرد بدرفتاری سربازان با زندانیان ابوقریب. از دیدن این تصاویر شوکه شده بودم اما غافلگیر نشدم چرا که در آزمایش زندان که در دانشگاه استنفورد انجام داده بودم، مشابه همین نتایج را به دست آورده بودم.
مسئولین نظامی دولت بوش همان چیزی را اعلام کردند که در زمان رسوایی از “فساد سیستماتیک” گفته میشود:
“ما را سرزنش نکنید. سیستم اینگونه فاسد نیست فقط چند نفر فاسد در بین نظامیان ما وجود داشتند.”
اما من معتقدم آنها انسانهای معمولی بودند که در شرایط فاسد قرار گرفته‌اند. این فرضیه را از طریق همکاری با یکی از مسئولین آن زندان آزمون کردم. بدین وسیله توانستنم به مجموعه بیش از 1۰۰۰ عکس که در آن زمان سربازان با گوشی های موبایل خود گرفته بودند دست پیدا کنم.
این تصاویر را سربازانی گرفتند که انسان های عادی بودند. همه این اتفاقات در یک بخش خاص از زندان اتفاق افتاد. بخش Tier 1 که در مرکز بخش اطلاعاتی ارتش واقع شده و بازجویی ها در آنجا انجام می‌شد. مسئولین بخش سربازان را تحت فشار قرار دادند تا برای به دست آوردن اطلاعات تمام تلاش خودشان را انجام بدهند. به آنها گفته شده بود اراده دشمن را بشکند و آنها را ضعیف کنند از خط عبور کنند تا به نتیجه برسند. بیایید نگاهی به این تصاویر داشته باشیم.
هشدار: این فیلم حاوی صحنه های ناخوشایند شکنجه در زندان ابوقریب است.
قسمت اول ویدئو
قسمت دوم ویدئو