[vc_row][vc_column][vc_column_text]
براي شـروع گفتگو- فرآيند بده بستان- محيط بايد آرام و مناسب باشد. فرآيند فعال گوش كردن شامل دو نوع رفتار است : رفتار غيركلامي و رفتار كلامي.
رفتار غيركلامي
حالت ظاهر و حركات بدن شما در هنگام تبادل نظر ميزان علاقه و توجه شما را به سخنان مخاطبتان نشان مي دهد. براي اين كه در موقع گوش كردن رفتار غيركلامي بهتري از خود نشان دهيد كارهاي زير را انجام دهيد :
- در مدت گوش كردن آرام و راحت باشيد، اما با هوشياري كامل گوش كنيد.
- در گفتگو فعالانه شركت كنيد.
- از انجام حركتهايي كه موجب حواس پرتي مي شود خودداري كنيد.
- با تكان دادن سر،تبسم كردن و ديگر حركات مناسب نشان دهيد كه به سخنان گوينده گوش مي كنيد.
- موقع گوش كردن سعي كنيد به طور مستقيم، رو در روي گوينده قرار بگيريد نه اين كه سر خود را به طرف او بچرخانيد.
- موقع گوش كردن بهتر است كمي به طرف گوينده خم شويد نه اين كه خشك و مستقيم بايستيد و يا در صندلي خود با حالتي خسته بنشينيد.
- از حركات بدني مناسب استفاده كنيد. ( به خصوص موقع جواب دادن ) اما از تكان دادن هاي نمايشي دست، بازي كردن با وسايل دم دست يا دست زدن به گوينده خودداري كنيد.
- در طول گفتگو سعي كنيد با نگاه كردن به گوينده ارتباط چشمي مناسبي ايجاد كنيد. اما به چشمان او خيره نشويد و هميشه به دور نگاه نكنيد. (معمولاً از شكل مردمك چشم افراد مي توانيد پي ببريد كه عكس العمل واقعي آنها نسبت به سخنان شما چيست. اگر مردمك چشم آنها در هنگام گفتگو به طور قابل توجهي بزرگتر شود آنها دارند به شما گوش مي كنند و به احتمال زياد با نظرات شما موافق هستند. برعكس اگر مردمك آنها كوچكتر شود به احتمال زياد با نظرات شما موافق نيستند. اگر مردمك چشم آنها كاملاً باز و ثابت باشد آنها در آن هنگام گوش نمي كنند و بهتر است صحبت خود را متوقف كنيد و از او بخواهيد كه بعداً با او صحبت كنيد.)
اگر موارد ديگري هم به نظر شما مي رسد آن را در زير يادداشت كنيد. بعد از نوشتن چند مورد به فهرست بازبيني حالات و حركات بدني هم نگاه كنيد و موارد ذكر شده را هم در نظر بگيريد .
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
براي اينكه در مورد آثار حالات و حركات بدني در هنگام تبادل نظر بيشتر بدانيد ليست اين حالات و حركات را مطالعه كنيد، در جلوي مواردي كه فكر مي كنيد باعث عكس العمل مثبت در صحبت كننده مي شود علامت P ، در كنار آنهايي كه فكر مي كنيد اثر منفي مي گذارند علامت O و در كنار آنهايي كه فكر مي كنيد هيچ علامتي ندارند علامت ¡ بگذاريد.
فهرست بازبيني حالات و حركات بدني
- تبسم كردن
- متمايل به جلو نشستن
- اخم كردن
- چرخاندن چشمها
- حركت نكردن
- شل گرفتن سر خود به طوري كه روي شانه يا سينه قرار گيرد.
- آه كشيدن
- خوشحال به نظر رسيدن
- خود را عصباني نشان دادن
- تكان دادن سر
- جمع كردن دستها روي سينه
- كوچك كردن چشمها
- به صدا در آوردن انگشتها
- بالا انداختن شانه ها
- تكان دادن پاها
- باد كردن دهان
- ول كردن خود روي صندلي
- خيره شدن به چشمهاي گوينده
- نگاه به دورها به طور مداوم
- بازي كردن با مداد يا ديگر وسايل دم دست
- تكان دادن سر به نشانه موافقت
- نگاه منتقدانه كردن
- نگاه كردن به ساعت
اگر موارد ديگري هم به نظر شما مي رسد كه فكر مي كنيد روي فرآيند گوش كردن اثر مثبت يا منفي دارند در قسمت زير ذكر كنيد.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
در هنگام گفتگو گاهي بهتر است كه از سكوت يا مكث استفاده كرد. سكوتهاي كوتاه مدت، به شما اجازه مي دهد كه افكار خود را سازماندهي كنيد و به طرف مقابل هم اجازه مي دهد كه نظرات، عكس العمل ها و احساسات خود را مشروح تر و بهتر نشان دهد. همچنين به شما فرصت مي دهد تا آنچه را كه شنيده ايد تجزيه و تحليل كنيد و تصميم بگيريد كه چه عكس العملي نشان دهيد. بعد از موارد زير زمان كوتاهي سكوت كنيد :
- بعد از اين كه سؤال يا سؤال هاي مطرح مي كنيد.
- بعد از اين كه از شما سؤالي پرسيده مي شود.
- بعد از اين كه نكات مهمي ابراز شده است.
- بعد از اين كه احساسات شدت گرفته اند.
- بعد از اين كه به يكباره اطلاعات زيادي را دريافت مي كنيد.
- بعد از اين كه با نگاه پرسشگر خود سؤالي را مطرح كرده ايد.
- قبل از اين كه طرف شما صحبتش را تمام كند.
- بعد از اين كه با علايم غيركلامي از صحبت كننده خواسته ايد كه اطلاعات بيشتري بدهد.
اگر موارد ديگري هم به نظر شما مي رسد كه فكر مي كنيد استفاده از سكوت نتيجه مثبت دارد در قسمت زير بنويسيد.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
رفتار كلامي
مهارتهاي زباني مربوط به گوش كردن را مي توان به دو دسته تقسيم كرد :
الف- سؤالهاي معني دار/ اتفاقي
ب- بازخورد دادن به گوينده/ عكس العمل نشان دادن
هنگام گوش دادن، براي تشويق سخنگو به دادن اطلاعات بيشتر درباره جنبه هاي مختلف موضوع و ايجاد حالت مناسبتري براي گفتگو مي توان از او سؤالاتي كرد يا با گفتن بعضي جملات مناسب او را به ادامه سخن تشويق كرد. در اين صورت او احساس خواهد كرد كه با علاقه به صحبتهاي او گوش مي كنيد. اين سؤالات و جملات همچنين صحبت كننده را تشويق مي كند كه آزادانه تر با شما حرف بزند.
براي اين كه بتوانيد از سؤالهاي معني دار/ اتفاقي به طور مؤثر استفاده كنيد، موارد زير را در نظر داشته باشيد :
- با گفتن جملاتي مثل “به نظر مي رسد كه موضوعي باعث خوشحالي شما شده است.” يا “غمگين به نظر مي رسيد.” نشان دهيد كه از حالت روحي و فيزيكي مخاطب خود باخبر هستيد.
- با صحبتهاي خوشايند او را به صحبت كردن راغب كنيد.
- براي شروع گفتگو از جلسات كوتاه مدت استفاده كنيد. مثلاً به طرف مقابل بگوييد : “آيا وقت داريد در ساعت 5/2 چند دقيقه درباره … صحبت كنيم؟”
- هر دفعه فقط يك سؤال مطرح كنيد.
- بعد از سؤال كردن به طرف مقابل به اندازه كافي وقت بدهيد تا جواب سؤال شما را به طور كامل بدهد.
- سعي كنيد بيشتر، سؤالهاي تشريحي بپرسيد تا سؤالات بله- خير.
- با گفتن عباراتي چون “خب،خب!” “بعد چي شد؟” “بيشتر تعريف كن!” “واقعاً؟” و غيره گوينده را تشويق كنيد كه اطلاعات بيشتري به شما بدهد.
- گوينده را با سؤالات پي در پي بمباران نكنيد و گرنه او احساس خواهد كردكه مورد بازجويي قرار گرفته است. سؤالهاي خود را با فاصله مناسب بپرسيد.
- علائم حالتهاي دفاعي طرف خود را در نظر داشته باشيد و سعي كنيد او را به بهترين شكل از حالت دفاعي درآوريد.
مهارتهاي چگونگي عكس العمل نشان دادن يا بازخورد دادن به گوينده را مي توان به سه دسته تقسيم كرد :
- بيان كردن مطالب با عباراتي ديگر
- آزمايش درك و دريافت مطلب
- خلاصه كردن
پس از شنيدن سخنان مخاطب، مي توان با استفاده از لغات و عبارات ديگر پيام او تكرار كرد. اين كار به صحبت كننده فرصت مي دهد تا پيام خود را دوباره (با عباراتي ديگر) بشنود. در نتيجه او خواهد دانست كه شما تا چه حد متوجه منظور او شده ايد. همچنين اين كار باعث مي شود كه شنونده احساس كند به احساسات و نظريات او اهميت مي دهيد. با خلاصه كردن صحبتهاي شنيده شده مي توان فهم كلي خود را از سخنان صحبت كننده به او نشان داد. خلاصه كردن همچنين هر دو طرف را در چگونگي ادامه بحث كمك مي كند.
براي اين كه بتوانيد از مهارتهاي عكس العمل نشان دادن و بازخورد دادن بهتر استفاده كنيد موارد زير را در نظر داشته باشيد :
- بعد از شنيدن صحبتهاي گوينده صحبتهاي او را با استفاده از لغات و عباراتي ديگر بازگو كنيد. مثلاً “به عبارت ديگر شما مي گوييد كه …”
- فقط نكات كليدي صحبتهاي گوينده را منعكس كنيد.
- درك خود را از احساسات گوينده بيان كنيد. مثلاً به او بگوييد : “به نظرم اين موضوع شما را ناراحت مي كند.”
- به حركات و علايم غيركلامي او توجه داشته باشيد.
- سعي كنيد احساسات طرف خود را درك كنيد.
- هر از گاهي موضوعات مهم مطرح شده در بحث را به مخاطب خود يادآوري كنيد. براي اين كار مي توانيد اين طور شروع كنيد : “چند دقيقه اجازه بدهيد ببينيم درباره چه چيزهايي صحبت كرده ايم، اول …”
- براي خاتمه دادن به هر قسمت از گفتگو هم،از خلاصه كردن استفاده كنيد. مثلاً بگوييد: “قبل از اين كه به موضوع بعـدي بپردازيم اجازه بدهيد كه به طـور خلاصه ببينيم تا به حال درباره چه چيـزهايي صحبت كرده ايم …”
- خلاصه كردن مطلب قبلي مي تواند پلي براي رفتن به موضوع بعدي گفتگو باشد.
- از تصديق يا رد احساسات طرف مقابل خودداري كنيد. احساسات واقعيتهايي براي طرف مقابل است. به مخاطب خود نگوييد : “شما حق داريد كه عصباني باشيد” يا “شما نبايد اين قدر ناراحت بشويد.”
- متوجه لغات يا عباراتي كه طرف با استفاده از آنها احساسات خود را به طور مستقيم يا غيرمستقيم بيان مي كند باشيد. عباراتي چون :”اين مسأله واقعاً اعصاب مرا خرد مي كند.” يا “او بايد بهتر از اينها عمل مي كرد.”
- از خود بپرسيد كه اگر جاي طرف خود بوديد چگونه فكر مي كرديد و چه احساسي داشتيد.
نكته مهمي كه اينجا بايد افزوده شود اين است كه بايد موارد بالا را به خصوص هنگامي كه مي خواهيد با نظريات طرف خود موافقت نكنيد در نظر داشته باشيد و از آنها استفاده كنيد، وگرنه طرف شما فكر خواهد كرد شما به اين دليل با او موافقت نكرده ايد كه خوب به حرفهايش گوش نداده ايد. حقيقت اين است كه افراد گاهي با نظريات همديگر موافقت نمي كنند اما اگر شما در برابر محتواي پيام و احساسات طرف خود هيچ عكس العملي نشان ندهيد او هم متقابلاً به شما گوش نمي دهد. استيون كووي، نويسنده كتاب هفت عادت افراد كارآ مي گويد : “اول سعي كن ديگران را بفهمي، بعد از آن انتظار داشته باش كه تو را بفهمند.”
آنچه در اين بخش خوانديد مطالبي بود درباره نحوه خوب گوش كردن، فرآيندي كه در آن صحبت كننده احساس مي كند شما با علاقه و توجه به او گوش مي كنيد، در مقابل او هم به شما با علاقه و توجه گوش مي كند. در نتيجه دو طرف مي توانند به راحتي اطلاعات و نظريات خود را به يكديگر انتقال دهند. اين كار در شما احساس خوشايندي ايجاد مي كند و باعث مي شود ارتباط ثمربخشي داشته باشيد.
دستورالعمل هايي براي گوش كردن
دستورالعمل هاي مذكور را مي توان به سه گروه زير تقسيم كرد :
- آنچه در مورد گوش كردن فكر مي كنيد،
- آنچه در مورد گوش كردن احساس مي كنيد،
- آنچه در مورد گوش كردن انجام مي دهيد،
ممكن است وسوسه شويد و بخواهيد قبل از خواندن باقي مطالب مستقيماً به سراغ دستورالعمل هاي مربوط به گروه سوم برويد، اما بايد بدانيد كه هر 18 مورد آنها حائز اهميت هستند.
1- آنچه در مورد گوش كردن فكر مي كنيد
هر چند فكر كردن، احساس كردن و انجام دادن هر سه به يك اندازه اهميت دارند اما بهتر است بحث را از فكر كردن شروع كنيم. از اين گذشته، گوش كردن اثربخش كار پرمشقتي است و حداكثر توان فكري را مي طلبد. در اينجا 6 دستورالعمل در مورد نحوه تفكر در مورد گوش كردن آمده است :
1-1- پيچيدگي هاي گوش كردن را درك كنيد
اكثر ما فكر مي كنيم خوب گوش كردن امري بديهي است و به همين خاطر تلاشي براي بهبود آن انجام نمي دهيم. اما همان طور توضيح داده شد، گوش كردن يك فعاليت پيچيده است. با آگاهي تصورات و استدلال هاي نادرست رايج در مورد گوش كردن مي توانيد از گرفتار شدن در دام آنها اجتناب كنيد. توجه به اين نكته كه فرآيند گوش كردن صرفاً شامل دريافت پيام نيست به شما كمك مي كند كه روي ساير مؤلفه هاي آن نيز متمركز شويد. تمايز قائل شدن ميان پنج نوع اصلي گوش كردن به شما كمك مي كند كه انرژي خود را آگاهانه در جهت مناسب هدايت كنيد. گوش كردن به پاسخ فعال نياز دارد. گوش كردن اثربخش اتفاقي نيست، بلكه به تفكر نياز دارد و فكر كردن هم به نوبه خود كار دشواري است.
2-1- آماده گوش كردن شويد
آمادگي سه مرحله دارد : بلند مدت، ميان مدت و كوتاه مدت. همانطور كه قبلاً نيز اشاره شد شنونده خوب بودن مستلزم تلاش مادام العمر است.
براي بهبود مهارتهاي گوش كردن در بلند مدت مي توانيد دو كار انجام دهيد. اول آن كه گوش كردن به مطالب دشوار را تمرين كنيد. بسياري از افراد توانمنديهاي خود را در گوش كردن به كار نمي گيـرند. از آنجا كه بسياري از برنامه هاي راديو و تلويزيون به گوش كردن دقيق و متمركز نياز ندارند مهارت هاي گوش كردن به ندرت از طريق گوش كردن به رسانه ها بهتر مي شود. اگر مي خواهيد در اين زمينه رشد كنيد بايد اندكي به خود فشار بياوريد. خود را ملزم كنيد كه به دقت به بحث نمايندگان مجلس، برنامه هاي خبري، سخنراني ها، خطابه ها و ساير مطالب پيچيده گوش فرا دهيد. دوم آن كه دامنه لغات خود را تقويت كنيد تا مهارت شما در محاوره، مطالعه و گوش كردن افزايش يابد. هرچه تعداد واژهاي بيشتري ياد بگيريد شنونده بهتري خواهيد شد. بهسازي بلند مدت مهارتهاي گوش كردن مستلزم تلاش و منضبط بودن است، اما مسلماً‌به زحمتش مي ارزد.
آمادگي ميان مدت مستلزم آن است كه قبل از گوش كردن اندكي تحقيق و بررسي انجام دهيد. در محيط كار با مطالعه سوباق يا نگاه كردن به اسلايدها يا نمودارهاي موجود مي توانيد خود را از قبل براي گوش كردن آماده كنيد. در آن صورت اگر قرار باشد در يك جلسه توجيهي حضور پيدا كنيد بهتر متوجه توضيحات خواهيد شد يا اگر بخواهيد مطالبي را براي رؤسا يا همكاران خود ارائه كنيد بهتر و با آگاهي بيشتر مي توانيد از عهده بحث در خصوص موضوع و پاسخ به سؤالات آنها برآييد.
آمادگي كوتاه مدت به معني كسب آمادگي فوري براي گوش كردن است. هم زمان با باز شدن دهان گوينده، گوش هاي خود را باز كنيد : آن زمان ديگر موقع گشتن به دنبال خودكار، خواندن نامه دوستان يا فكر كردن در مورد موضوعات نامربوط نيست ! شنوندگان خوب (يعني آنهايي كه واقعاً در گوش كردن مهارت دارند) هميشه مثل فنر جمع شده اي هستند كه به محض شروع صحبت گوينده رها مي شوند. گاهي اوقات اولين كلمات و جملات گوينده مهم ترين بخش صحبت او هستند. آغاز كلام گوينده ممكن است راهنماي صحبت هاي بعدي او يا كليد اصلي درك بقيه پيام وي باشد.
3-1- خود را با موقعيت وفق دهيد
دو موقعيت گوش كردن هرگز دقيقاً يكسان نيستند : زمان، مكان، گوينده و پيام همگي تغيير مي كنند. متغيرهاي متعدد ديگري نيز بر گوش كردن تأثير مي گذارند. متغيرهاي فيزيولوژيكي مانند راحتي،گرسنگي، آسايش، تحمل. متغيرهاي روانشناختي مانند ثبات احساسي، سازگاري با گوينده، دانش قبلي نسبت به موضوع و عوامل فيزيكي مانند اندازه و وضعيت ظاهري اتاق از جمله عوامل تأثيرگذار هستند. برخي از متغيرهاي تأثير مثبت و برخي ديگر تأثير منفي دارند. به عنوان مثال در يك سخنراني ممكن است لهجه گوينده و عدم تسلط وي به دستور زبان يا درست كار نكردن بلندگوهاي سالن مانع گوش كردن اثربخش شوند. در مورد موانع احتمالي گوش كردن فكر كنيد و به دنبال استراتژي هاي مناسب براي سازگار شدن با موقعيت باشيد.
در قسمت قبل گفته شد كه درگيري ذهني شنونده، شنيدن چيزي كه انتظار شنيدن آن را دارد به جاي شنيدن حرفي كه واقعاً گوينده مي زند و اسير شدن در دام كليشه ها و پيش داوري ها از جمله عادات بد گوش كردن هستند كه موجب مي شوند شنونده نتواند خود را با موقعيت هاي پويا سازگار كند. اين عادات در شيوه تفكر افراد نهادينه مي شوند و آنها را از توجه به گفته هاي گوينده و درك صحيح آنها باز مي دارند.
4-1- روي ايده اصلي يا نكات كليدي تمركز كنيد
گاهي اوقات علي رغم اين كه فرآيند گوش كردن را به خوبي درك كرده ايد، آمادگي كامل داريد و خود را به خوبي با موقعيت وفق داده ايد باز هم در خوب گوش كردن موفق نمي شويد. علت عدم موفقيت اين است كه به چيز درست گوش نداده ايد. به عنوان مثال، گاه اتفاق مي افتد كسي داستان خنده داري را برايتان تعريف مي كند تا نكته اي را به شما گوشزد كند. شما داستان را به خوبي به خاطر مي آوريد ولي نكته مورد نظر او را فراموش مي كنيد.
گرچه در اكثر موقعيت ها فقط واقعيت ها مهم هستند، اما هميشه هم اين طور نيست. برخي افراد با افتخار مي گويند : “من فقط به واقعيت ها گوش مي كنم.” اما مشكل اينجاست كه وقتي صرفاً بر تك تك واقعيت ها تمركز مي كنيم معمولاً ايده هاي اصلي از دست مي روند. ممكن است سه واقعيت الف، ب و ج به تنهايي خيلي جالب باشند اما گوينده بخواهد با گفتن آنها به يك نتيجه گيري كلي تر برسد. اغلب اوقات تعميم ها يا نتايج كلي مهم هستند نه تك تك واقعيت ها.
5-1- از تفاضل سرعت بهره برداري كنيد
فكر خيلي سريع تر از كلام عمل مي كند. يك فرد معمولي مي تواند در هر ثانبه بين دو تا سه كلمه (يا 120 تا 180 كلمه در دقيقه) را ادا كند. در موقعيت هاي هيجاني ممكن است اين تعداد كلمه اندكي افزايش داشته باشد. اكثر سخنران ها زماني كه در مقابل عده كثيري مخاطب قرار مي گيرند با سرعتي كمتر از دو تا سه كلمه در ثانبه صحبت مي كنند. اين در حالي است كه اكثر شنونده ها قادرند تا سقف 500 كلمه در دقيقه (بسته به ماهيت و دشواري مطلب) را پردازش كنند.
دستگاههاي مخصوصي وجود دارند كه مي توانند صحبت هاي شفاهي را به صورت فشرده روي نوار ضبط كنند يا صحبت هاي ضبط شده روي نوار را با سرعت بيشتري پخش كنند. فشرده سازي از طريق از بين بردن قسمت هايي از صحبت هاي ضبط شده انجام مي شود كه به دليل كوچك بودن بيش از حد، شنوندگان متوجه دستكاري شدن آنها نمي شوند. آزمايشاتي كه طي آن زمان گوش كردن به نصف كاهش داده شده نشان داده اند كه لطمه چنداني به يادگيري شنوندگان وارد نمي شود. البته شنوندگان بعد از اين قبيل گوش كردن هاي فشرده به استراحت نياز دارند. گوش كردن اثربخش مستلزم تلاش فكري است به ويژه زماني كه مطلب دشوار باشد.
نتايج اين آزمايشات به امكان بهره برداري از تفاضل سرعت اشاره دارند. متأسفانه اختلاف موجود بين سرعت فكر كردن و صحبت كردن موجب خيال پردازي يا منحرف شدن از موضوع مي شود. البته اين موضوع در مورد شنوندگان خوب صدق نمي كند چرا كه از اين تفاوت زماني به خوبي بهره برداري مي كنند. آنها به دقت به گفته هاي گوينده توجه مي كنند و اهميت صحبت هاي وي را براي خود (به عنوان شنونده) تشخيص مي دهند. آنها از عادات بد گوش كردن اجتناب مي كنند. شنونده هاي ماهر با استفاده معقول از زمان، روي تفاضل سرعت مذكور بهره برداري مي كنند.
6-1- به دنبال كشف رابطه ميان گفته هاي گوينده و دانسته هاي خود باشيد
تصور كنيد كه گوش كردن به اطلاعات (حتي اطلاعات جديد) در مورد موضوعي كه از قبل با آن آشنايي داريد چه قدر در مقايسه با گوش كردن به اطلاعات در مورد يك موضوع نامأنوس و جديد راحت تر است. سخنران ها مي توانند با تنظيم سطح مطالب و ربط دادن آنها با دانسته هاي قبلي مخاطبان، آنها را به بهتر گوش كردن ترغيب كنند. به عنوان شنونده سعي كنيد ضمن جذب گفته هاي گوينده، آنها را به دانش قبلي خود ربط دهيد. تلاش براي يافتن روابط ميان مطالب جديد و دانسته هاي فعلي مستلز تفكر است. گوش نكردن بسيار راحت تر است.
2- آنچه در مورد گوش كردن احساس مي كنيد
علت شروع بحث با “آنچه در مورد گوش كرن فكر مي كنيد” اين بود كه گوش كردن اثربخش مستلزم تفكر عميق است. با وجود اين، اگر احساسات مانع گوش كردن شوند، حتي با داشتن قوي ترين و تيزترين ذهن هم نمي توانيد شنونده خوبي باشيد. شش بخش زير شامل دستورالعمل هايي براي بهتر كردن “احساس” شما نسبت به گوش كردن هستند.
1-2- بخواهيد كه گوش كنيد
خواهان گوش كردن بودن يكي از اصول اوله است : شما بايد قصد گوش كردن داشته باشيد. همه ما مواقعي را به ياد داريم كه مجبور شده ايم به چيزهايي كه تمايلي به شنيدن آنها نداشته ايم گوش كنيم. به غير از برخي موارد استثنا، اغلب اوقات گوش كردني كه با اكراه و اجبار باشد با درك و لذت همراه نيست. گاه پيش مي آيد كه صرفاً از روي انجام وظيفه در يك جلسه يا گردهمايي شركت مي كنيم و بر حسب اتفاق، حضور در آن را خالي از منفعت نمي يابيم. مي دانيد علت چيست؟ اين است كه تصميم مي گيريد از موقعيت بهترين استفاده را بكنيد و به همين خاطر عزم خود را براي گوش دادن جزم مي كنيد.
گاهي اوقات مي دانيد كه نمي خواهيد گوش بدهيد و گاه خودتان هم نمي دانيد كه نمي خواهيد گوش بدهيد. حتي برخي مواقع پيش مي آيد كه اعمال و رفتار شما حاكي از عدم تمايل به گوش كردن باشند، در حالي كه واقعاً اينطور نيست. هر سه موقعيت مذكور در برگيرنده احساس شما در مورد گوش كردن هستند. دو مورد اول بازتاب احساسات واقعي شما هستند و مورد سوم بر نحوه برداشت گوينده از احساسات شما تأثير مي گذارد.
اگر تمايل نداشته باشيد گوش كردن بسيار دشوار- و در واقع غيرممكن- است. به علاوه، اگر گوينده متوجه بي ميلي شما شود اشتياق خود را از دست مي دهد.
2-2- در قضاوت كردن عجله نكنيد
بعضي اوقات لازم است به عنوان شنونده در مورد گفته هاي گوينده قضاوت يا انتقاد كنيد. گاهي اوقات بايد صحبت گوينده را ارزيابي كنيد و بر اساس آنچه از وي مي شنويد به قضاوت يا تصميم گيري بپردازيد. همچنين در برخي موارد (مثلاً در مصاحبه هاي شغلي) به جاي توجه به محتواي گفته هاي مصاحبه شونده، در مورد خود وي قضاوت مي كنيد يا آن كه قبل از پايان يافتن صحبت او، رآي خود را صادر مي كنيد.
سرپرستان معمولاً از اين مسئله ابراز تعجب مي كنند كه چرا زيردستان آنها در سازمان با آنها صادق و روراست نيستند. كافي است كه اين افراد داستان پيغام رساني كه در روم باستان جان خود را به خاطر دادن خبر بد از دست داد به ياد آورند. يك ضرب المثل قديمي تركي مي گويد : “حامل پيغام بد بايد يك پايش روي ركاب اسب باشد.” عجله نكردن در قضاوت و داوري بر اساس محتواي كلام گوينده به جاي قضاوت در مورد خود او موجب بهتر گوش كردن و برقراري ارتباطات صادقانه تر مي شود.
3-2- سوگيري هاي خود را بپذيريد
همه ما يك سري چيزها را دوست داريم و يك سري چيزها را دوست نداريم. اين موضوع كاملاً طبيعي و قابل انتظار است، اما زماني ايجاد مشكل مي كند كه اجازه دهيم سوگيري ها مانع درك پيام گوينده شوند. به عنوان مثال فرض كنيد سه بار در برخورد با افراد مختلفي كه اهل يكي از شهرهاي كشور بوده اند تجربه بدي داشته ايد و به همين خاطر، زماني كه با فرد ديگري از همان شهر برخورد مي كنيد، بلافاصله نسبت به وي بد گمان مي شويد و نسبت به گفته هاي وي از قبل سوگيري پيدا مي كنيد. در اين قبيل مواقع تنها با قبول اين مطلب كه نسبت به مردم آن شهر سوگيري داريد مي توانيد در وراي تجربيات بد گذشته خود فكر كنيد و به شكلي اثربخش به گفته هاي گوينده گوش دهيد.
اگر با مثال قبل موافق نيستيد، به زماني فكر كنيد كه بعد از خوردن يك غذاي خاص دچار بيماري سخت گوارشي شده ايد. گرچه مي دانيد كه عامل بيماري ويروس بوده اما مدت ها طول مي كشد كه دوباره از آن غذا به عنوان يك غذاي خوب ياد كنيد. به همين ترتيب، سوگيري هاي ناشي از تجربيات بد گـذشته نيز مي توانند بر نحوه گوش كردن ما و معنايي كه از گفته هاي گوينده برداشت مي كنيم تأثيرگذار باشند. يك شنونده خوب بايد از سوگيري هاي خود مطلع باشد و آنها را بپذيريد.
4-2- گوش كردن به موضوعات خشك و بي روح را قطع نكنيد
هرگاه به خاطر كسل كننده يا بي فايده بودن صحبت گوينده وسوسه شديد كه به گوش كردن ادامه ندهيد، به نكته فكر كنيد كه تا زماني كه پيام وي را به طور كامل نشنيده ايد نمي توانيد در مورد اهميت آن قضاوت كنيد. همانطور كه قبلاً هم اشاره شد شما بايد قصد گوش كردن داشته باشيد.
*** حفظ تمركز روي موضوعات خشك و بي روح
الف- خود را به جاي گوينده بگذاريد. سعي كنيد نقطه نظر وي را تشخيص دهيد و نگرش وي نسبت به موضوع را درك كنيد.
ب- مرتب گفته هاي وي را بازنگري كنيد. سعي كنيد پيام را به شكلي كه خود گوينده مي توانست خلاصه كند، براي خود خلاصه كنيد.
پ- مرتب در مورد گفته هاي گوينده از خود سؤالات مثبت بپرسيد : چطور مي توانم از اين اطلاعات استفاده كنم ؟ چطور مي توانم آنها را با ديگران در ميان بگذارم ؟ چه چيزهاي ديگري را مي توان در ارتباط با اين موضوع گفت ؟
ت- از خود بپرسيد : “گوينده چه مي داند كه من نمي دانم ؟”
ث- از هر پيامي كه مي شنويد حداقل يك نتيجه بگيريد يا كاربردي براي آن پيدا كنيد. از خود بپرسيد : “در اين پيام چه چيزي براي من وجود دارد ؟” سپس، به دنبال پاسخ بگرديد.
ج- طوري گوش كنيد كه گويي بايد بعداً خود شما همان صحبت ها را براي ديگران نقل كنيد.
شنوندگان خوب ارزش گوش كردن به پيام هايي كه ممكن است در ابتدا “خشك” به نظر برسند را مي دانند. گاهي اوقات ممكن است به اين نتيجه برسيم كه اصلاً خشك نيستند. حتي زماني كه واقعاً هم اين طور باشد باز ممكن است چيز باارزشي در آنها وجود داشته باشد.
5-2- مسئوليت ادراك پيام را بپذيريد
نگرش بعضي از افراد اين گونه است كه هنگام گوش كردن با خود مي گويند : “حاضرم ! بفرماييد يادم بدهيد- اگر مي توانيد. ” اين قبيل شنونده ها تصور مي كنند دانش همانند آبي است كه داخل پارچ مي ريزند؛ به همين خاطر، كسي كه در حال ريختن آب است را مسئول مي دانند. به عبارت ديگر، فكر مي كنند اگر گوش كردن اثربخش رخ ندهد، گوينده مسئول است.
البته بايد پذيرفت كه گوينده نقش مهمي در نحوه گوش كردن مخاطبان خود دارد. سازمان دهي روشن مطالب، استفاده از مطالب كمكي و پشتيبان و ارائه صحيح مطالب همگي در گوش كردن تأثيرگذارند. با وجود اين، شنونده خوب كسي است كه خود را مسئول شنيدن و درك پيام گوينده بداند.
6-2- ديگران را به صحبت كردن تشويق كنيد
به نظر نمي رسد كه اكثر افراد براي صحبت كردن به تشويق و دلگرمي نياز داشته باشند. در واقع، گاهي اوقات اصلاً نمي خواهيم آنها را به اين كار تشويق كنيم چرا كه مي ترسيم حرف آنها به درازا بكشد. با وجود اين در گروههاي كوچك و در گفت و گوهاي دو نفره (تك به تك) گاه لازم است ديگران را به صحبت كردن تشويق كنيم. اگر قرار باشد كسي صحبت نكند، در آن صورت شما نمي توانيد به چيزي گوش كنيد. به علاوه محبوب ترين افراد در دنيا كساني هستند كه ديگران را به صحبت كردن تشويق مي كنند.
*** چطور ديگران را به حرف زدن تشويق كنيم
الف- صحبت نكنيد. اگر قرار باشد خودتان حرف بزنيد نمي توانيد گوش كنيد.
ب- بازخورد مثبت بدهيد. رفتار و ظاهرتان بايد حاكي از علاقه مندي شما به صحبت هاي طرف مقابل باشد. تكان دادن سر، هوشيار بودن و لبخند زدن از جمله رفتارهايي هستند كه ديگران را به حرف زدن تشويق مي كنند.
پ- سؤالاتي بپرسيد كه حاكي از علاقه و توجه شما به صحبت هاي طرف مقابل باشند.
ت- با طرف مقابل همدلي كنيد. براي اين منظور كافي است خود را جاي او بگذاريد.
ث- رازدار باشيد. اگر اطلاعات دريافتي محرمانه و حساس است، آنها را با ديگران در ميان نگذاريد.
ج- به طرف مقابل اطلاعات بدهيد. همه ما دوست داريم با كساني صحبت كنيم كه با ما صحبت مي كنند. بنابراين اگر مي خواهيد ديگران به شما اطلاعات بدهند بايد اطلاعات خود را در اختيار آنها قرار دهيد.
چ- آگاهانه تلاش كنيد تا كمتر از طرف مقابل صحبت كنيد.
3- آنچه در مورد گوش كردن انجام مي دهيد
هم آنچه در مورد گوش كردن فكر مي كنيم و هم آنچه كه در مورد گوش كردن احساس مي كنيم هر دو در ماهرانه گوش كردن نقش اساسي دارند، اما خود مهارت ها بسيار حياتي هستند. مهارت ها مؤلفه “انجام دادن” را در گوش كردن تشكيل مي دهند. 6 اقدام مثبت براي بهبود رفتار گوش كردن در ادامه بحث معرفي شده اند.
1-3- با گوينده تماس چشمي برقرار كنيد
گوش كردن با تماس چشمي رابطه مثبت دارد. اول آن كه هر چه تماس چشمي شما با گوينده بهتر باشد، بهتر به حرف هاي او گوش مي دهيد. دوم آن كه تماس چشمي بهتر با گوينده او را به برقراري بهتر ارتباط تشويق مي كند. صحبت كردن با مخاطباني كه با تماس چشمي اثربخش نشان مي دهند به مطالب توجه دارند آسان تر است.
در گوش كردن رابطه اي كه در آن شنونده سعي دارد علاوه بر پيام گوينده، خود وي را نيز درك كند تماس چشمي از اهميت ويژه اي برخوردار است.
تماس چشمي اثربخش به طرف مقابل نشان مي دهد كه شما با جديت و علاقه به صحبت وي گوش مي دهيد. با حفظ تماس چشمي مؤثر مي توانيد همه انواع گوش كردن (اعم از رابطه اي، آگاهي بخش، تلذذي، انتقادي و تشخيصي) را بهتر انجام دهيد. شايد بتوان گفت كه تماس چشمي مهم ترين عامل تعيين كننده در خوب گوش كردن است.
البته همه تماس هاي چشمي ارزش يكسان ندارند. اگر صرفاً بخواهيد نگاه خود را به جهتي كه گوينده در حال صحبت كردن است معطوف كنيد، اين نوع تماس چشمي تأثيري در بهبود گوش كردن نخواهد داشت. به عبارت ديگر، صرف خيره شدن به گوينده نقشي در بهبود ارتباط نخواهد داشت.
شما معمولاً با كساني كه خيلي دوستشان داريد، كساني كه خيلي برايتان مهم هستند يا كساني كه در مورد چيزهاي مورد علاقه شما صحبت مي كنند تماس چشمي مؤثر برقرار مي كنيد. به مخاطباني كه مشغول گوش كردن به صحبت هاي جالب و سرگرم كننده يك سخنران درجه يك هستند به دقت نگاه كنيد. به تماس چشمي آنها با سخنران توجه كنيد و ببينيد چطور تماس چشمي مثبت مي تواند سخنران و شنوندگان را در برقراري بهتر ارتباط كمك كند.
*** چطور با گوينده تماس چشمي مثبت برقرار كنيم
الف- در گفت و گوهاي دو نفره يا در گروه هاي كوچك در جايي بنشينيد كه بتوانيد مستقيماً به گوينده نگاه كنيد.
ب- در گروه هاي بزرگ، در قسمت جلو و در مركز مخاطبان قرار بگيريد تا از اين نقطه بتوانيد تماس چشمي بهتري با گوينده برقرار كنيد.
پ- آن قدر مشغول يادداشت برداري نشويد كه فرصت نگاه كردن به گوينده را نداشته باشيد. حالات چهره، حركات سر و دست و جابجا شدن هاي گوينده معمولاً بخش مهمي از پيام وي را تشكيل مي دهند.
ت- اجازه ندهيد فضاي حاكم بر جلسه يا وجود سايرين حواس شما را پرت كند. تمام توجه خود را معطوف گوينده و صحبت هاي وي كنيد.
ث- هنگام صحبت سخنران به ورود و خروج افراد توجه نكنيد. اين كار نه تنها رشته افكار شما را از هم پاره مي كند، بلكه موجب حواس پرتي سخنران نيز مي شود.
ج- هرگز وقتي كسي با شما صحبت مي كند چرت نزنيد! خستگي موجب مي شود كه هنگام گوش كردن حالت انفعالي پيدا كنيم. اين حالت موجب كاهش توجه و در نهايت منجر به خواب آلودگي مي شود. به جاي چرت زدن از جا بلند شويد و حتي در صورت لزوم محل را ترك كنيد.
چ- گاهي اوقات سخنران ها تصاوير آموزشي را جلوتر از زمان مقرر نمايش مي دهند يا آن كه بعد از نمايش، فراموش مي كنند آنها را بردارند. تنها زماني كه سخنران در ارتباط با اين تصاوير توضيح مي دهد به آنها نگاه كنيد.
2-3- درست يادداشت برداري كنيد
بعضي ها مي گويند يادداشت برداري هنگام صحبت سخنران كار درستي نيست و موجب حواس پرتي مي شود. ممكن است شنوندگاني كه حافظه قوي دارند نيازي به يادداشت برداري نداشته باشند، اما واقعيت اين است كه اغلب ما از اين موهبت برخوردار نيستيم. يادداشت برداري نه تنها شما را در به خاطر سپردن مطالب ياري مي كند، بلكه كمك مي كند گفته هاي سخنران را بهتر سازمان دهي كنيد. حتي ممكن است در جذب و درك آنها نيز مؤثر واقع شود چرا كه يادداشت برداري اثربخش مستلزم فكر كردن است.
راههاي متعددي براي يادداشت برداري وجود دارد. به عنوان مثال، مي توانيد رئوس مطالب را به صورت خطي بنويسيد. اكثر ما اين شيوه را در دوران مدرسه ياد گرفته ايم. راه ديگر استفاده از “نقشه ذهني” است كه در آن ايده يا مفهوم اصلي در مركز صفحه نوشته مي شود و سپس مفاهيم جانبي با استفاده از خطوط متعدد با آن مرتبط مي شوند. ساير شيوه هاي يادداشت برداري را بررسي كنيد و ببينيد كدام يك از آنها براي شما مناسب تر است.
*** نكاتي براي يادداشت برداري بهتر
الف- چند دقيقه قبل از شروع سخنراني ذهن خود را آماده كنيد. يادداشت هاي جلسه قبل را مطالعه و خيلي سريع مطالب جانبي كه قبلاً خوانده ايد را مرور كنيد.
ب- در مورد مطالبي كه انتظار داريد در طول سخنراني بشنويد فكر كنيد.
پ- يك خودكار و كاغذ (يا كامپيوتر كيفي) آماده كنيد تا هم زمان با شروع سخنراني بتوانيد يادداشت برداريد.
ت- قبول كنيد كه ممكن است فكر شما از موضوع منحرف شود. بنابراين، هميشه آماده تمركز مجدد بر روي موضوع باشيد.
ث- هم با گوش و هم با چشم خود بشنويد. زماني كه سخنران مطالبش را از روي يادداشت هايش مي خواند يا به دقت به آنها نگاه مي كند احتمالاً مطالبي كه مي گويد از اهميت خاصي برخوردار است.
ج- به كلمات و عباراتي كه سخنران براي شروع، خاتمه و رفتن از موضوعي به موضوع ديگر استفاده مي كند توجه داشته باشيد. اين كلمات و عبارات تعيين كننده ساختار مطالب او هستند. همچنين به تأكيدات صوتي وي نيز توجه كنيد. معمولاً وقتي سخنران نكته اي را تكرار مي كند نشان دهنده اهميت آن است.
چ- عموماً سخنران ها مطالب مهم را يا يادداشت مي كنند و يا براي ارائه آنها از وسايل كمك بصري استفاده مي كنند.
ح- سعي نكنيد همه مطالب را در يادداشت هاي خود بنويسيد. همانطور كه قبلاً گفته شد، يك شنونده اثربخش روي ايده هاي اصلي يا نكات مهم تمركز مي كند.
خ- واضح بنويسيد تا بعداً بتوانيد يادداشت ها را به راحتي بخوانيد و بفهميد يا آن كه دست كم بتوانيد قبل از آن كه “سرد” شوند آنها را رمز گشايي كنيد. اگر قرار باشد دو هفته بعد به يادداشت ها مراجعه كنيد و متوجه شويد كه مفهوم خود را براي شما از دست داده اند در آن صورت نوشتن آنها كاملاً بي فايده بوده است.
د- بلافاصله بعد از سخنراني يادداشت هاي خود را مرور و در صورت لزوم آنها را ويرايش كنيد.
ذ- نكات مهم را با خط كشيدن يا با استفاده از رنگ مشخص كنيد. براي برجسته سازي مطالب و نكات مهم از يك سيستم واحد و مشخص استفاده كنيد.
ر- فكر نكنيد كه هميشه مي توانيد بعد از سخنراني به نوار ضبط شده آن گوش كنيد. گاهي اوقات فرصت كافي براي اين كار نخواهيد داشت. معمولاً چند دقيقه نگاه كردن به يادداشت ها كفايت مي كند و در مقايسه با گوش كردن به نوار سخنراني از نظر زماني مقرون به صرفه تر است.
3-3- با جسم خود گوش كنيد
جسماً گوش كردن به چه معناست ؟ تاكنون متوجه شده ايد كه گوش كردن صرفاً به معناي شنيدن نيست. همچنين دريافتيد كه داشتن تماس چشمي و يادداشت برداري شما را از موضع انفعالي خارج مي كند. براي كمك به گوش كردن راه هاي فيزيكي ديگري نيز وجود دارد.
*** چطور مي توان جسماً درگير گوش كردن شد
الف- راست بنشينيد. سعي كنيد راحت باشيد. درست نشستن موجب بهتر نفس كشيدن و هشيار ماندن مي شود. در عين حال، درست نشستن احساس مثبتي را به گوينده القا مي كند.
ب- گوينده را دنبال كنيد. اگر او در حال حركت است با حركت سر و چشم او را دنبال كنيد و اگر لازم باشد سر برگردانيد يا روي صندلي به عقب بچرخيد تا تماس چشمي شما قطع نشود. اين كار همچنين موجب مي شود كه هشيار بمانيد.
پ- قيافه شما نبايد خشك و بي روح باشد. حالات چهره و بالا و پايين كردن يا به چپ و راست حركت دادن سر به گوينده بازخورد مثبت مي دهد.
ت- از دست هاي خود نه تنها براي يادداشت برداري، بلكه در صورت لزوم براي تشويق و دست زدن استفاده كنيد.
ث- اگر سخنران مخاطبان را به مشاركت طلبيد، داوطلب شويد. سؤال بپرسيد و زماني كه سؤالي مطرح مي شود براي پاسخ گفتن دست بلند كنيد. شنونده اي فعال باشيد.
ج- لبخند بزنيد.
4-3- از ادا و اطوارهاي منفي اجتناب كنيد
همه ما ادا و اطوارهاي خاص خود را داريم. كافي است چند لحظه حركات هر كس كه مايليد را به دقت زيرنظر بگيريد تا متقاعد شويد. اگر اين ادا و اطوارها موجب بروز عكس العمل هاي منفي نشوند جاي نگراني نيست و اگر مثبت و تشويق كننده هستند يا موجب بروز واكنش مثبت مي شوند به ياد داشته باشيد كه مرتب از آنها استفاده كنيد. متأسفانه برخي از ادا و اطوارها منفي هستند و بايد از آنها اجتناب كرد چرا كه موجب حواس پرتي گوينده و ساير شنوندگان مي شوند. اگر حضور شما موجب حواس پرتي ديگران شود به تدريج محبوبيت خود را از دست مي دهيد. علاوه بر اين ادا و اطوارهاي منفي اغلب موجب اتلاف انرژي مي شوند : انرژي به جاي گوش كردن صرف كارهاي ديگر مي شود.
*** ادا و اطوارهاي منفي كه بايد از آنها اجتناب كرد
الف- اين پا و آن پا كردن، با خودكار ور رفتن يا بازي كردن با اشياي مختلف. ممكن است تأثير اين قبيل اعمال بر روي شما خنثي باشد ولي موجب حواس پرتي ساير شنوندگان يا آزار و اذيت سخنران شوند.
ب- زياد نگاه كردن به ساعت.
پ- خواندن روزنامه، رقم نوشتن در دسته چك، جابجا كردن اقلام مجود در كيف يا ساير رفتارهايي كه موجب منحرف شدن حواس از گوينده مي شود.
ت- غرور و نخوت، خود بزرگ بيني يا ابراز بي علاقگي به گوينده و صحبت وي.
ث- رد و بدل كردن يادداشت و نوشته با ساير شنوندگان.
خلاصه اين كه بايد از هر گونه ادا و اطوار يا رفتارهايي كه حواس شما و سايرين را از گوينده و صحبت هاي وي منحرف مي كنند اجتناب كنيد.
5-3- عضلات شنوايي خود را تمرين دهيد
گوش كردن مستلزم تمرين است. درست همانطور كه يك ورزشكار يا يك نوازنده بايد به طور منظم تمرين داشته باشد، شما نيز بايد به طور مستمر تمرين كنيد تا بتوانيد شنونده خوبي باشيد.
قرار گرفتن در برابر مطالب دشوار و موقعيت هاي سخت گوش كردن مي تواند توانايي شما را افزايش دهد و عضلات گوش كردن شما را تقويت كند. اگر بدانيد كه قرار است در يك مسابقه يك وزنه 25 كيلوگرمي را ظرف مدت يك دقيقه به مسافت 100 متر حمل كنيد، هيچ وقت با وزنه 10 كيلوگرمي تمرين نمي كنيد، بلكه به جاي وزنه 10 كيلوگرمي با وزنه 50 كيلوگرمي تمرين مي كنيد و تلاش مي كنيد آن را ظرف مدت كمتر از يك دقيقه تا مسافت بيش از 100 متر حمل كنيد. با انجام اين تمرين در روز مسابقه عملكر خيلي بهتري خواهيد داشت. در مورد گوش كردن نيز همين طور است : بايد سعي كنيد حداقل در سطح عملكرد مورد انتظار- و در صورت امكان، كمي فراتر از آن- تمرين كنيد.
نكته آخر اين كه بايد دامنه لغات خود را توسعه دهيد. هيچ چيز به اندازه افزايش دامنه لغات به گوش كردن اثربخش كمك نمي كند. معني لغات، اختصارات و سرواژه هاي جديد را ياد بگيريد. نوشته هايي كه حاوي لغات دشوار هستند را مطالعه كنيد. يك فرهنگ لغت در كنار خود داشته باشيد و معني واژه هاي جديدي كه مي خوانيد يا مي شنويد را در آن پيدا كنيد.
6-3- از قانون طلايي تبعيت كنيد
همانطور با ديگران برخورد كنيد كه انتظار داريد با شما برخورد كنند. مهم ترين نكته در كليه ارتباطات “ديگر- راهبري” آنها است. احتمال دارد برخي قوانين گوش كردن استثنا داشته باشند : به عنوان مثال، گاهي اوقات لازم است شنونده آمادگي پذيرش ايده هاي جديد را داشته باشد و به همين خاطر بهتر است خود را از قبل براي گوش كردن آماده نكند؛ مواردي پيش مي آيد كه هدف تمركز بر نكات اصلي و مهم نيست و بايد به ايده هاي جانبي و فرعي گوش كرد؛ گاهي اوقات تأخير در قضاوت جايز نيست و بايد بلافاصله اقدام كرد. اما قانون طلايي هرگز استثنا ندارد. شنونده خوب هميشه دگر- راهبر است. به عبارت ديگر، يك شنونده خوب هميشه بر طرف مقابل تمركز دارد. طوري به صحبت ديگران گوش كنيد كه دوست داريد به صحبت شما گوش كنند. “دوست دارم ديگران چگونه به حرف من گوش كنند ؟” پاسخ اين سؤال شيوه اي است كه بايد خودتان به صحبت ديگران گوش كنيد.
خود را ارزیابی کنید: دستورالعمل زير را تا چه حد مهم می دانید و به آن عمل می کنید؟؟؟
- گوش كردن را فرآيند پيچيده اي در نظر بگيريد كه نيازمند تلاش و نظم و انضباط است.
- براي گوش كردن اثربخش، تمهيدات كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت انديشه كنيد.
- خود را با موقعيت ارتباطي وفق دهيد.
- صرفاً به واقعيت ها دقت نكنيد؛ روي ايده ها و نكات اصلي نيز متمركز شويد.
- از تفاضل سرعت (يعني تفاوت ميان سرعت خواندن و صحبت كردن) بهره برداري كنيد.
- گفته هاي گوينده را با دانسته هاي قبلي خود ارتباط دهيد.
- نگرش صحيح داشته باشيد : شما بايد خواهان گوش كردن باشيد.
- قضاوت را به تعويق بيندازيد.
- سوگيري هاي خود را بشناسيد تا بي موقع بر گوش كردن شما تأثير نگذارند.
- از بي توجهي به موضوعات خشك و بي روح اجتناب كنيد.
- به عنوان يك شنونده، مسئوليت درك آنچه گفته مي شود را بپذيريد.
- گوينده را به صحبت كردن تشويق كنيد.
- با گوينده تماس چشمي برقرار كنيد.
- يادداشت برداري را به شيوه اي اثربخش انجام دهيد.
- به عنوان شنونده به صورت فيزيكي خود را درگير گوش دادن كنيد.
- از ادا و اطوارهاي منفي اجتناب كنيد.
- عضلات گوش كردن خود را تمرين دهيد و آنها را تقويت كنيد.
- قانون طلايي را رعايت كنيد : به طوري به ديگران گوش كنيد كه دوست داريد به شما گوش كنند.
با رعایت این دستورالعمل ها و تمرین روی آنها می توان شنونده ای اثربخش بود، از آن دست شنونده ها که افراد دوست دارند با آنها کار کنند و از همه مهمتر آن که با گوش کردن اثربخش چیزهای زیادی خواهیم آموخت.
منبع:
گوش کردن اثربخش(دستیابی به استانداردهای عالی برقراری ارتباط)- جان ای. کلاین، ترجمه سعید علیمیرزایی، نشر سارگل(1384)
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_masonry_grid post_type=”post” max_items=”9″ order=”ASC” item=”basicGrid_NoAnimation” grid_id=”vc_gid:1519324885264-94b9ebc5-da46-0″ taxonomies=”547, 518, 575, 546, 191, 522″][/vc_column][/vc_row]